ဘဏ္စတင္ေပၚေပါက္လာပံု

ဘဏ္လုပ္ငန္း (Banking)

ဘဏ္စတင္ေပၚေပါက္လာပံု (Origins of Banks)

         

          ဘဏ္လုပ္ငန္းဆိုသည္မွာ အပ္ေငြမ်ားလက္ခံၿပီး ေခ်းေငြထုတ္ေခ်းသည့္လုပ္ငန္း (Banking) ျဖစ္သည္။ ထိုလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ေသာအဖြဲ႕အစည္းကို ဘဏ္ (Bank) ဟုေခၚသည္။ ဘဏ္လုပ္ငန္းသည္ ၁၆ ရာစု အဂၤလန္ရွိ ေရႊပန္းတိမ္ဆရာမ်ားမွ စတင္ေပၚေပါက္လာသည္။ ထိုအခါက ေငြေၾကးအျဖစ္ ေရႊတံုးမ်ားကို အသံုးျပဳၾကသည္။ ေရႊပန္းတိမ္ဆရာမ်ားထံတြင္ လံုၿခံဳသည့္ အခန္း မ်ားရွိသျဖင့္ ေရႊမ်ားကိုယံုၾကည္စိတ္ခ်စြာအပ္ႏွံထားၾကသည္။ ေငြေပးရန္လိုအပ္မွ သာ ျပန္လည္ထုတ္ယူၾကသည္။

          ေရႊပန္းတိမ္ဆရာမ်ား၏ ေရႊမ်ားကိုလံုၿခံဳစြာ သိမ္းဆည္းေပးသည့္လုပ္ငန္းမွ တျဖည္းျဖည္း ဘဏ္လုပ္ငန္းအျဖစ္သို႔ ကူးေျပာင္းသြားသည္။ ဘဏ္လုပ္ငန္းအျဖစ္သို႔ ကူးေျပာင္းသြား ေစသည့္ အခ်က္ (၂)ခ်က္ရွိသည္။ ပထမအခ်က္မွာ အပ္ႏွံထားသည့္ေရႊမ်ားကို ျပန္လည္ ထုတ္ယူၾကျခင္း မရွိသည္ ကို ေတြ႕ရွိလာျခင္းျဖစ္သည္။ ေရႊမ်ားကိုအပ္ႏွံထားသည့္အေထာက္ အထားအျဖစ္ ထုတ္ေပးထားေသာ အပ္ႏွံေျပစာ (Deposit receipt) ကိုသာလွ်င္ အသံုးျပဳၿပီး ေငြေပးေခ်ျခင္းျပဳၾကသည္။ အပ္ႏွံေျပစာ သည္ ေငြမဟုတ္ေသာ္လည္းေငြကဲ့သို႔ေငြေပးေခ်မႈမ်ားျပဳလုပ္လာႏိုင္ေသာအခါ ေရႊမ်ားကို ေရႊပန္းတိမ္ ဆရာမ်ားထံ ပိုမိုယံုၾကည္စြာ အပ္ႏွံလာ ၾကသည္။ ေရႊပန္းတိမ္ဆရာမ်ားထံအပ္သည့္ေရႊသည္ ယခုေခတ္ဘဏ္အပ္ေငြျဖစ္ၿပီး၊အပ္ႏွံေျပစာသည္ ယခုေခတ္ခ်က္လက္မွတ္ျဖစ္သည္။ ေရႊမ်ားကို ေရႊပန္းတိမ္ ဆရာမ်ားထံ အပ္ႏွံ ထားၿပီး အပ္ႏွံေျပစာကို ေငြအျဖစ္အသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ ေငြေပးေငြယူကိစၥမ်ားကို လြယ္ကူေခ်ာေမြ႕ စြာေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္။ ေရႊပန္းတိမ္ဆရာမ်ားထံ အပ္ထားသည့္ေရႊႏွင့္ လူအမ်ား၏ လက္တြင္းရွိသည့္ေရႊသည္ စုစုေပါင္းေငြေၾကးပမာဏျဖစ္သည္။

          ဒုတိယအခ်က္မွာ အပ္ႏွံေျပစာကို ေငြအျဖစ္အသံုးျပဳျခင္းေၾကာင့္ ေရႊပန္းတိမ္ဆရာ မ်ားထံတြင္ ေရႊမ်ားအက်ိဳးမဲ့ စုပံုေနသည္ကို ေရႊပန္းတိမ္ဆရာမ်ား သိရွိလာျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အက်ိဳးရွိစြာအသံုးခ်ႏုိင္ရန္ ေရႊပန္းတိမ္ဆရာမ်ားသည္အတိုးယူ၍ေငြစတင္ ထုတ္ေခ်းလာ သည္။  ေလးလံသည့္ေရႊမ်ားကို ထုတ္ေခ်းမည့္အစား ေငြအပ္သည္ဟု စာရင္းအပ္ထားၿပီး အပ္ႏွံေျပစာမ်ား ကိုသာ ထုတ္ေပးသည္။ ထိုသို႔ေဆာင္ရြက္ျခင္းကို ယခုေခတ္တြင္ စာရင္းသစ္ဖြင့္ေငြေခ်းျခင္း (overdraft) ဟုေခၚသည္။ေရႊပန္းတိမ္ဆရာမ်ားသည္လည္း ၎တို႔ထံတြင္ရွိေသာ ေရႊအားလံုးကိုထုတ္ မေခ်းဘဲ ေရႊလာေရာက္ထုတ္သူမ်ားအား ျပန္လည္ ထုတ္ေပးႏိုင္ရန္ ေရႊအခ်ိဳ႕ကိုခ်န္ထားသည္။ ၎သည္ ယခုေခတ္သီးသန္႔ေငြသားကို သီးသန္႔ အခ်ိဳးအတိုင္း ထားရွိျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ေရႊပန္းတိမ္ဆရာမ်ားသည္ အပ္ေငြမ်ားကိုလက္ခံၿပီး ေခ်းေငြမ်ားထုတ္ေခ်းလာေသာအခါ ၎င္းတို႔၏လုပ္ငန္းသည္ ဘဏ္လုပ္ငန္းအျဖစ္သို႔ ကူးေျပာင္းသြားသည္။

ေခတ္သစ္ဘဏ္လုပ္ငန္း (Modern Banking)

          ေရႊပန္းတိမ္ဆရာမ်ား၏ ဘဏ္လုပ္ငန္းသည္ ေရွးဦးစြာ ေပၚေပါက္လာေသာ ဘဏ္လုပ္ငန္းျဖစ္သည္။ ယခုေခတ္ဘဏ္လုပ္ငန္းသည္ ေရႊပန္းတိမ္ဆရာမ်ား၏ ဘဏ္လုပ္ငန္း မွအစျပဳခဲ့သည္။

          ဘဏ္မ်ားသည္ ေငြပိုေငြလွ်ံရွိသူမ်ားထံမွ ေငြမ်ားကိုစုစည္းၿပီး ေငြလုိအပ္သူမ်ားသို႔ ေငြထုတ္ေခ်းသည့္ (Financial Internation) ကို အဓိကထားလုပ္ေဆာင္သည္။ ယခုေခတ္ ဘဏ္လုပ္ငန္းစနစ္သည္ သီးသန္႔ေငြသားကို သီးသန္႔ေငြသားအခ်ိဳးအတိုင္းထားရွိၿပီး က်န္ေငြ မ်ားကိုထုတ္ေခ်းသည့္ (Financial Reserve Banking System) ျဖစ္သည္။

          ေငြထုတ္ေခ်းျခင္းႏွင့္ ေငြေခ်းယူျခင္းလုပ္ငန္းကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ ၾကားခံေဆာင္ရြက္ ေပးေသာအဖြဲ႕အစည္းကို (Financial Intermediary) ဟုေခၚသည္။ ဘဏ္မ်ားသည္ အမ်ား ျပည္သူမ်ားထံမွ ေငြမ်ားကို အပ္ေငြစာရင္းမ်ားဖြင့္ၿပီး ေပးရန္တာ၀န္မ်ားျဖစ္သည္။ ထုိေငြ မ်ားကို ေငြလိုသည့္အိမ္ေထာင္စုမ်ား၊ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ အစိုးရသို႔ေငြထုတ္ေခ်းသည့္အတြက္ (Financial Intermediary) ျဖစ္သည္။ အာမခံကုမၸဏီမ်ား (Insurance Companies) ၊ ပင္စင္ ရံပံုေငြလုပ္ငန္း (Pension Funds) ၊ တိုက္တာ၊ ၿခံေျမ (Real Estate) လုပ္ငန္းမ်ား၊ ေငြစု ဘဏ္မ်ားသည္လည္း Financial Intermediation လုပ္ေဆာင္သည့္အတြက္ Financial Intermediary မ်ားျဖစ္သည္။ ဘဏ္မ်ားသည္ စာရင္းသစ္ဖြင့္ေငြေခ်းသည့္အတြက္ ခ်က္လက္မွတ္ထုတ္ေပးသည္။ ခ်က္လက္မွတ္ သည္ ေငြေပးေခ်မႈ မ်ားကိုျပဳလုပ္ႏိုင္သျဖင့္ ေငြေၾကးပမာဏတြင္ပါ၀င္လာသည္။ထို႔ေၾကာင့္ဘဏ္မ်ားသည္  ေငြေၾကးဖန္တီးသည့္ အဖြဲ႕အစည္း မ်ားျဖစ္သည္။